Τι ορίζουμε ως καύσωνα;

Ξεκινώντας θα πρέπει να επισημανθεί πως επιστημονικά ο όρος “καύσωνας” δεν υφίσταται. Προκειμένου να περιγράψουμε ένα θερμό γεγονός στην επιστήμη της ατμόσφαιρας χρησιμοποιούμε περισσότερο τον όρο “θερμή μεταφορά” ή “θερμό κύμα” ως μετάφραση του όρου “heatwave” που ισχύει στη διεθνή βιβλιογραφία.

Όταν μιλάμε για “καύσωνα” περιγράφουμε απλώς μια κατάσταση στον καιρό της χώρας μας, η οποία ενδέχεται να έχει επιπτώσεις και η χρήση του είναι περισσότερο διοικητική. Κατά την περίοδο του «καύσωνα», συγκεκριμένες δραστηριότητες θα πρέπει να αποφεύγονται κι άλλες να απαγορεύονται, ενώ σε άλλες χώρες (και στη δική μας σε παλαιότερες εποχές), ίσχυαν ειδικά ωράρια εργασίας και άλλα έκτακτα μέτρα (όπως δημόσιοι κλιματιζόμενοι χώροι κ.α.). Εκτός αυτού, εκδίδονται συγκεκριμένα δελτία προειδοποιήσεων από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ) προς τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) και εν συνεχεία προς το ευρύ κοινό.

Εφόσον από επιστημονική σκοπιά τέτοιος όρος δεν υφίσταται και παραμένει διοικητικός (ακόμη και πολιτικός), τότε αντιλαμβανόμαστε πως, ο χαρακτηρισμός μιας περιόδου ως «περίοδος καύσωνα», πρόκειται για μια διαδικασία που γίνεται απλώς με τη χρήση κάποιων θερμοκρασιακών ορίων, τα οποία διαφέρουν από χώρα σε χώρα και εξαρτώνται από την απόκλιση σε σχέση με τις τυπικές συνθήκες κάθε περιοχής.

Συνήθως πρόκειται για το ανώτερο 5% εάν θεωρήσουμε πως η κατανομή των διαφόρων τιμών της θερμοκρασίας σε μια κλιματική περίοδο είναι κανονική.

Στη χώρα μας ισχύουν οι εξής ορισμοί:

Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας: Περίοδος τουλάχιστον 3 ημερών κατά την οποία οι θερμοκρασίες στις πεδινές περιοχές της χώρας ξεπερνούν τους 37° και η μέσες ημερήσιες θερμοκρασίες τους 31°. [1]

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία: Γίνεται διαχωρισμός σε «ημέρα καύσωνα» και «περίοδο καύσωνα». Για την ημέρα καύσωνα οι ερευνητές έχουν προτείνει διάφορες μεθόδους, οι οποίες όσον αφορά την περιοχή της Αττικής καταλήγουν πως θα πρέπει η μέγιστη θερμοκρασία στον σταθμό του Θησείου να φτάσει η να ξεπεράσει τους 37° και η μέση τιμή της, αντιστοίχως, τους 31°.

Για τον σταθμό της Φιλαδέλφειας, το όριο μέγιστης θερμοκρασίας είναι οι 38°. Η περίοδος καύσωνα ορίζεται ως το διάστημα που ισχύουν οι ανωτέρω συνθήκες κατ’ ελάχιστο για 3 ημέρες.

Η ημερήσια διακύμανση της θερμοκρασίας είναι σημαντικότερη από τα “θερμοκρασιακά ρεκόρ”

Τις περισσότερες φορές γίνεται λόγος για τις μέγιστες θερμοκρασίες που σημειώνονται σε διάφορες περιοχές της χώρας, μια εξ αυτών και η Αθήνα. Αυτό, το οποίο όμως είναι πραγματικά επικίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων και όλων των έμβιων όντων γενικότερα είναι οι αυξημένες ελάχιστες θερμοκρασίες, ιδίως όταν δεν κατέρχονται κάτω των 25 βαθμών. Αυτό συμβαίνει κατά κανόνα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές των αστικών κέντρων και ιδίως στην Αθήνα. Οι επιστημονικές μελέτες συμφωνούν με την εμπειρική παρατήρηση: Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες το μεσημέρι, μπορούν να είναι ανεκτές στην περίπτωση που τις βραδυνές, νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες επικρατεί δροσιά. Αυτό, είναι ο κανόνας στις περισσότερες περιπτώσεις πεδινών ηπειρωτικών περιοχών, ωστόσο δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ στα αστικά κέντρα. Το αποτέλεσμα είναι, οι υψηλές θερμοκρασίες να διατηρούνται και κατά τη διάρκεια της νύχτας (τις περισσότερες ώρες παραμένουν σταθερά άνω των 30 βαθμών) με αποτέλεσμα τη διαρκή και σωρευτική κόπωση των κατοίκων. Επιπλέον επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ανάκλαση της ακτινοβολίας λόγω της δόμησης αλλά και η κακή κυκλοφορία του αέρα, για τον ίδιο λόγο.

Πηγές / παραπομπές:

[1] Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας

[2] Το εγχειρίδιο του μετεωρολόγου – προγνώστη


7 άρθρα διαθέσιμα

13 Οκτωβρίου 2024, 16:22

Η πορεία προς το Φθινόπωρο δυστυχώς γίνεται μετ’εμποδίων και φέτος. Ο καιρός της εβδομάδας που έρχεται θα θυμίζει περισσότερο μια ψυχρότερη εκδοχή του καλοκαιριού με την εμφάνιση όψιμου μελτεμιού στο Αιγαίο και την ηλιοφάνεια να επικρατεί και να περιορίζεται μόνο από αραιές νεφώσεις. Από την Τετάρτη 16/10 και μετά η θερμοκρασία θα βρεθεί σε περεταίρω πτωτική τροχιά ενώ από την Παρασκευή 18/10 και μετά κάποιες βροχές θα κάνουν την εμφάνισή τους στα δυτικότερα τμήματα της Επικράτειας και ενδεχομένως και σε κεντρικότερες περιοχές από τη Δευτέρα 21/10. Η εξέλιξη του καιρού δεν είναι ακόμη εύκολο να προσδιοριστεί για το τελευταίο δεκαήμερο του μήνα

Περισσότερα »

5 Οκτωβρίου 2024, 12:51

Η διαταραχή που επηρεάζει τη χώρα μας, φέρνει αυξημένη συννεφιά και κατά διαστήματα ασθενείς βροχές στην Αττική. Ο καιρός θα καθαρίσει την Κυριακή 6/10 με στροφή των ανεμων σε Δυτικούς ή Βορειοδυτικούς, αρκετά ενισχυμένους στα δυτικά τμήματα του νομού. Η θερμοκρασία θα παραμείνει σε σχετικά υψηλά επίπεδα.

Περισσότερα »

5 Οκτωβρίου 2024, 12:29

Αλλαγή του καιρού καθώς ένα αβαθές χαμηλό βαρομετρικό με το κέντρο του στην Αδριατική κινείται προς το βόρειο Αιγαίο. Το ψυχρό μέτωπο που το συνοδεύει προκάλεσε βροχές / καταιγίδες κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας από το βράδυ της Παρασκευής έως και τις πρωινές ώρες του Σαββάτου. Σποραδικές βροχές αναμένονται και σε πολλές ακόμη περιοχές της χώρας.

Περισσότερα »

1 Οκτωβρίου 2024, 09:52

Νέα ατμοσφαιρική διαταραχή θα αρχίσει να επηρεάζει τη χώρα μας από την Πέμπτη 3 του μηνός με βροχές και τοπικές καταιγίδες κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας. Το Σαββατοκύριακο τα φαινόμενα θα επηρεάσουν κι άλλες περιοχές αν και σε μικρότερες εντάσεις. Γενικότερα οι συνθήκες θα είναι αρκετά διαφοροποιημένες σε σχέση με τις ημέρες που διανύουμε καθώς αναμένεται αρκετά αυξημένη υγρασία και σχετικά υψηλές θερμοκρασίες κυρίως στην ανατολική ηπειρωτική χώρα, φτάνοντας και τους 31-32° την Παρασκευή. Μετά τη Δευτέρα 7 του μηνός αναμένονται σχετικά βελτιωμένες συνθήκες αν και προς το τέλος της επόμενης εβδομάδας διακρίνονται σενάρια επιστροφής των βροχών.

Περισσότερα »

3 Σεπτεμβρίου 2024, 23:13

Ένα μοναδικό επεισόδιο βροχοπτώσεων εκδηλώνεται σε αρκετά τμήματα της ερήμου Σαχάρα, γνωστή ως “η ξηρότερη περιοχή της Γης”. Το τελικό ποσό της βροχής μπορεί σε απόλυτους αριθμούς να μην είναι υψηλό, ωστόσο ένα μεγάλο τμήμα της ερήμου θα λάβει ποσά βροχής κατά 500% πάνω από το μέσο όρο για τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Η έρημος Σαχάρα δεν βιώνει συχνά τέτοια επεισόδια. Είναι τόσο σπάνια, λιγότερα από ένα ανά δεκαετία, αποτελώντας ένα σημάδι ότι κάτι ενδεχομένως αλλάζει στο πλανητικό σύστημα του καιρού της Γης, υποδηλώνοντας μια ασυνήθιστη ατμοσφαιρική κατάσταση.

Περισσότερα »

9 Αυγούστου 2024, 15:10

Τα πρώτα “αιολικά πάρκα” δημιουργήθηκαν στη χώρα μας στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με επίκεντρο αρχικά την περιοχή της νότιας Εύβοιας. Αν και οι επιπτώσεις της εγκατάστασής τους δεν έχουν διερευνηθεί συνολικά, η εμπειρία δείχνει ότι είναι κυρίως αρνητικές παρά τα όποια οφέλη στις τοπικές κοινωνίες. Ανεξάρτητα της συνολικής εικόνας, στην γενικότερη προσπάθεια αντικειμενικής διερεύνησης του θέματος, σε αυτό το άρθρο εξετάζεται το επιχείρημα της τροποποίησης του μικροκλίματος μιας περιοχής, όπως προσφάτως διατυπώθηκε.

Περισσότερα »

3 Αυγούστου 2024, 17:57

Πότε είναι κατά μέσο όρο η θερμότερη περίοδος της χρονιάς στην Ελλάδα και γιατί δεν συμπίπτει με το θερινό ηλιοστάσιο; Ποιό φυσικό μέγεθος προκαλεί αυτή τη διαφορά και τί σχέση έχει αυτό με τον κλιματικό τύπο κάθε περιοχής; Τί συμβαίνει σε άλλες περιοχές της Γης όπως για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες;

Περισσότερα »