Ωμέγα Εμποδισμός

Η κυκλοφορία των μέσων γεωγραφικών πλατών ανιχνεύεται μέσα από την παρατήρηση μετεωρολογικών χαρτών και ιδίως αυτών που απεικονίζουν τα γεωδυναμικά ύψη στην ισοβαρική στάθμη των 500hpa.

Τί είναι όμως αυτή η στάθμη;

Αρχικά, τα hpa (hectopascals), είναι μονάδα μέτρησης της ατμοσφαιρικής πίεσης. Η μέση ατμοσφαιρική πίεση κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας είναι περίπου 1013hpa/mb (mb = millibars). Όσο ανεβαίνουμε σε υψόμετρο, η πίεση μειώνεται. Συνεπώς, η ισοβαρική στάθμη των 500hpa είναι το υψόμετρο στο οποίο η ατμοσφαιρική πίεση είναι 500hpa. Άρα, ένας ισοβαρικός χάρτης των 500hpa, είναι ένας χάρτης ο οποίος απεικονίζει υψόμετρα η μονάδα μέτρησης των οποίων είναι τα δεκάμετρα (δεκάδες μέτρα). Κατά μέσο όρο, η ισοβαρική στάθμη των 500hpa βρίσκεται περίπου στα 5500μ (η αλλιώς στα 550 δεκάμετρα). Παράδειγμα ενός τέτοιου χάρτη μπορούμε να δούμε στην επόμενη εικόνα:

Εικόνα 1: Πηγή χάρτη: https://weatheronline.co.uk

Στον ίδιο χάρτη παρατηρούμε επίσης σημειωμένες και τις θερμοκρασίες σε αυτήν την στάθμη (πχ. -15°C, -20°C, -25ºC κ.ο.κ), πληροφορία αρκετά σημαντική για την αέρια μάζα που υπάρχει πάνω από μια περιοχή. Στις περιοχές όπου παρατηρούμε χαμηλές θερμοκρασίες, παρατηρούμε και μειωμένα γεωδυναμικά ύψη (που αντιστοιχούν και σε χαμηλότερες πιέσεις). Το αντίθετο συμβαίνει στις περιοχές υψηλότερων θερμοκρασιών. Εκτεταμένες περιοχές χαμηλότερων γεωδυναμικών και θερμοκρασιών ονομάζονται “troughs” και στα ελληνικά “αυλώνες” ενώ περιοχές υψηλότερων θερμοκρασιών ονομάζονται “ridges” και στα ελληνικά “αντικυκλώνες”. Στον χάρτη της εικόνας 1 ένα κομμάτι του Ατλαντικού, η Ιβηρική χερσόνησσος και η Ιρλανδία καλύπτονται από αντικυκλώνα, ενώ εκτεταμένος αυλώνας καλύπτει ένα μεγάλο τμήμα της κεντρικής Ευρώπης, την κεντρική Μεσόγειο έως και τη χώρα μας.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ιδίως κατά τη χειμερινή περίοδο οι περιοχές υψηλών πιέσεων (αντικυκλώνες), τείνουν να παραμένουν σε μια περιοχή για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα (>5-7 ημέρες). Σε αυτήν την περίπτωση λέμε πως έχουν χαρακτηριστικά “εμποδισμού” διότι παρεμποδίζουν την ελεύθερη από τα δυτικά προς τα ανατολικά ροή των ανέμων σε αυτά τα ύψη. Αναλόγως του σχήματος αυτών των αντικυκλώνων, παίρνουν και το όνομά τους.

Μία περίπτωση ενός τέτοιου εμποδισμού είναι ο “Ωμέγα Εμποδισμός”, διότι το σχήμα του μοιάζει πολύ με αυτό το γράμμα της αλφαβήτου. Παράδειγμα τέτοιου εμποδισμού μπορούμε να δούμε στην επόμενη εικόνα.

Εικόνα 2. Πηγή: https://www.weather.gov/jetstream/basic

Περιφερειακά αυτού, παρατηρούμε αυλώνες (troughs), οι οποίοι τείνουν να αποκοπούν από τη γενικότερη ατμοσφαιρική κυκλοφορία. Αυτές είναι και οι περιπτώσεις των “cutoff-lows” δηλαδή των αποκομμένων χαμηλών, τα οποία συνήθως επιμένουν για αρκετές ημέρες πάνω από μια περιοχή και προκαλούν παρατεταμένες συνθήκες κακοκαιρίας, ή γενικότερα άστατου καιρού.

Περιπτώσεις “Ωμέγα εμποδισμών” έχουμε αρκετές και στην Ευρώπη οι οποίες συνήθως συνδυάζονται με εισροή αρκετά ψυχρότερων αερίων μαζών στην ανατολική τους πλευρά μέχρι αρκετά νότια όπου εγκλωβίζονται (cutoff lows). Οι περιοχές όπου συμβαίνει αυτό είναι η ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια, φτάνοντας μέχρι και τη χώρα μας. Κατά τη χειμερινή περίοδο, αυτό το μοτίβο ευθύνεται για σημαντικές χιονοπτώσεις και στη χώρα μας, (αν και δεν είναι η μοναδική περίπτωση).


12 άρθρα διαθέσιμα

9 Αυγούστου 2024, 15:10

Τα πρώτα “αιολικά πάρκα” δημιουργήθηκαν στη χώρα μας στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με επίκεντρο αρχικά την περιοχή της νότιας Εύβοιας. Αν και οι επιπτώσεις της εγκατάστασής τους δεν έχουν διερευνηθεί συνολικά, η εμπειρία δείχνει ότι είναι κυρίως αρνητικές παρά τα όποια οφέλη στις τοπικές κοινωνίες. Ανεξάρτητα της συνολικής εικόνας, στην γενικότερη προσπάθεια αντικειμενικής διερεύνησης του θέματος, σε αυτό το άρθρο εξετάζεται το επιχείρημα της τροποποίησης του μικροκλίματος μιας περιοχής, όπως προσφάτως διατυπώθηκε.

Περισσότερα »

3 Αυγούστου 2024, 17:57

Πότε είναι κατά μέσο όρο η θερμότερη περίοδος της χρονιάς στην Ελλάδα και γιατί δεν συμπίπτει με το θερινό ηλιοστάσιο; Ποιό φυσικό μέγεθος προκαλεί αυτή τη διαφορά και τί σχέση έχει αυτό με τον κλιματικό τύπο κάθε περιοχής; Τί συμβαίνει σε άλλες περιοχές της Γης όπως για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες;

Περισσότερα »

31 Μαΐου 2024, 12:29

Γνωστοί και ως “σύννεφα καταιγίδων”, αποτελούν έναν συχνά εμφανιζόμενο τύπο νεφών στη χώρα μας. Αναπτύσσονται κατακόρυφα μέχρι και το όριο της τροπόσφαιρας, το κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας (όπου λαμβάνουν χώρα τα περισσότερα καιρικά φαινόμενα), το οποίο φτάνει έως και τα 9-12 χιλιόμετρα σε ύψος. Καταλαμβάνουν χώρο μεμονωμένα ή σε ομάδες (παρατάξεις ή συστάδες αναλόγως της συνοπτικής κατάστασης της ατμόσφαιρας) και προκαλούν σχεδόν πάντα βροχές (συχνά ραγδαίες) και ηλεκτρική δραστηριότητα ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ευθύνονται για χαλαζοπτώσεις, βίαιους ανέμους και την εμφάνιση ανεμοστρόβιλων / υδροστρόβιλων.

Περισσότερα »

17 Μαΐου 2024, 14:49

Η εαρινή περίοδος του 2024 μας επιφυλάσσει πολλά περιστατικά μεταφοράς αφρικανικής σκόνης προς την περιοχή μας κάποια εξ αυτών ασθενέστερα και κάποια ισχυρότερα. Το εντονότερο όλων εμφανίστηκε κατά το διήμερο 22-23 Απριλίου για το οποίο υπάρχει ανάλυση – καταγραφή εδώ και έφερε απόκοσμες εικόνες όπως αυτή της δημοσίευσης. Με αφορμή αυτό το περιστατικό, επανήλθε το ενδιαφέρον του κοινού για αυτό το φαινόμενο. Δυστυχώς όμως, η (δικαιολογημένη) έλλειψη εμπιστοσύνης του κοινού απέναντι σε στοιχεία και δεδομένα τα οποία παρουσιάζονται ως “αντικειμενικά”, έχει δημιουργήσει μια κατάσταση καχυποψίας σχετικά με πολλά θέματα (και όχι μόνο τα μετεωρολογικά). Τουλάχιστον για το φαινόμενο της μεταφοράς σκόνης, σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται σχετικές πληροφορίες υπό τη μορφή απαντήσεων σε συνηθισμένες ερωτήσεις για όσα μέχρι στιγμής είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σχετικά με αυτό.

Περισσότερα »

22 Φεβρουαρίου 2024, 14:19

Ένας αρκετά συνηθισμένος τύπος καιρού κατά τη χειμερινή περίοδο στη χώρα μας είναι ο “καιρός βορείου ρεύματος”. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται και αναλύονται δύο ενδιαφέροντες νεφικοί σχηματισμοί, οι “νεφικές οδοί” (cloud streets) και οι στρόβιλοι Von Karman μέσω της μελέτης περίπτωσης μεταξύ 21 και 23 Ιανουαρίου 2024.

Περισσότερα »

4 Ιουνίου 2023, 14:03

Από τον Απρίλιο του 2020, το Umeteo σε συνεργασία με το δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας και την ιστοσελίδα arachovameteo.gr έχει αναπτύξει ένα μοντέλο πολύ υψηλής ανάλυσης για την κάλυψη των αναγκών του Παρνασσού και της ευρύτερης περιοχής. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά του προγνωστικού συστήματος και μερικές από τις εσωτερικές του παραμετροποιήσεις.

Περισσότερα »

11 Δεκεμβρίου 2022, 22:06

Συμβαίνει συχνά, κυρίως σε περιπτώσεις νοτίων ή νοτιοδυτικών ανέμων, η επίμονη εμφάνιση νεφώσεων σε τμήματα της ανατολικής ηπειρωτικής χώρας ή/και της βόρειας Κρήτης, δηλαδή στην υπήνεμη πλευρά των ορεινών όγκων. Ποιές συνθήκες απαιτούνται για την εμφάνιση του φαινομένου; Σε ποιές άλλες περιπτώσεις το συναντάμε; Είναι δυνατόν να προσομοιωθεί από τα μοντέλα πρόγνωσης;

Περισσότερα »

11 Οκτωβρίου 2022, 22:35

Με αφορμή την παρατήρηση εκατοντάδων contrails στον ουρανό της χώρας μας το βράδυ του Σαββάτου προς Κυριακή 8-9 Οκτωβρίου 2022, το άρθρο αυτό έρχεται σαν απάντηση σε όσους σκοπίμως ή από άγνοια διακινούν διάφορες θεωρίες συνομωσίας γύρω από αυτό το φαινόμενο. Αυτά που βλέπουμε ψηλά στον ουρανό είναι απλώς…υδρατμοί.

Περισσότερα »

20 Ιουνίου 2022, 17:55

Τί ορίζουμε ως καύσωνα; Είναι όρος που χρησιμοποιείται στην επιστήμη της ατμόσφαιρας ή έχει άλλες χρήσεις; Πόσοι ορισμοί υπάρχουν και τί είναι πραγματικά επικίνδυνο στην ημερήσια θερμοκρασιακή διακύμανση;

Περισσότερα »

25 Απριλίου 2022, 17:26

Με αφορμή άρθρο του κ. Κολυδά σχετικά με τον καιρό της Μ. Παρασκευής, δημοσιεύουμε εδώ ένα ακόμη άρθρο – απάντηση στο οποίο επιχερούμε να εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο στο ζήτημα της περιοδικότητας του καιρού σε σχέση με τις φάσεις της Σελήνης και πώς αυτά τα δύο μοιάζει να συνδέονται τελικά περισσότερο στενά απ’όσο νομίζουμε

Περισσότερα »

14 Φεβρουαρίου 2022, 20:21

Η κλίμακα μποφόρ χρησιμοποιείται κατά κανόνα στα μετεωρολογικά δελτία της χώρας μας. Πότε, από ποιόν και για ποιόν λόγο ξεκίνησε και πώς ορίζεται; Τί συμβαίνει σε άλλες χώρες; Ποιά είναι τα προβλήματα της χρήσης της και τί θα πρέπει να προσέχουμε;

Περισσότερα »

10 Ιανουαρίου 2022, 01:09

Ο “ωμέγα εμποδισμός”, ακούγεται συχνά από μετεωρολόγους στα μέσα ενημέρωσης, ειδικά το Χειμώνα. Τί είναι αυτό το φαινόμενο και γιατί ονομάζεται έτσι;

Περισσότερα »