Σωρειτομελανίες

Γνωστοί και ως “σύννεφα καταιγίδων”, αποτελούν έναν συχνά εμφανιζόμενο τύπο νεφών στη χώρα μας. Αναπτύσσονται κατακόρυφα μέχρι και το όριο της τροπόσφαιρας, το κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας (όπου λαμβάνουν χώρα τα περισσότερα καιρικά φαινόμενα), το οποίο φτάνει έως και τα 9-12 χιλιόμετρα σε ύψος. Καταλαμβάνουν χώρο μεμονωμένα ή σε ομάδες (παρατάξεις ή συστάδες αναλόγως της συνοπτικής κατάστασης της ατμόσφαιρας) και προκαλούν σχεδόν πάντα βροχές (συχνά ραγδαίες) και ηλεκτρική δραστηριότητα ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ευθύνονται για χαλαζοπτώσεις, βίαιους ανέμους και την εμφάνιση ανεμοστρόβιλων / υδροστρόβιλων.

Κύρια χαρακτηριστικά

Λατινική ονομασία: Cumulonimbus (Cb)
Υψόμετρο βάσης: ~350-2000m
Υψόμετρο κορυφής: ~9000-12000m
Σχήμα: Πυργοειδές, θυμίζοντας έκρηξη. Συχνή η εμφάνιση άκμονα (αμόνι) στην κορυφή με ινώδεις άκρες.
Φαινόμενα: Ηλεκτρική δραστηριότητα, βροχή (συχνά ραγδαία), χαλαζόπτωση, χιονόπτωση, ισχυροί άνεμοι, ανεμοστρόβιλοι, υδροστρόβιλοι.

Πώς σχηματίζονται;

Για τον σχηματισμό τους απαιτείται μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ των κατώτερων και των ανώτερων τροποσφαιρικών στρωμάτων, γεγονός που προκαλεί έντονα ανοδικές κινήσεις στην ατμόσφαιρα (συνθήκες αστάθειας). Τα αίτια της εμφάνισης αυτών των συνθηκών είναι δύο: 1. Έντονη θέρμανση του εδάφους και συνακολούθως των κατώτερων τροποσφαιρικών στρωμάτων λόγω της αυξημένης ηλιακής ακτινοβολίας, 2. Πέρασμα ψυχρού μετώπου, δηλαδή ψυχρότερης (και συχνά ξηρότερης) αέριας μάζας που αντικαθιστά θερμότερη (και συχνά υγρότερη). Σε αυτήν την περίπτωση, η προϋπάρχουσα θερμότερη αέρια μάζα εξαναγκάζεται σε άνοδο συναντώντας κατά πολύ ψυχρότερο αέρα, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της κατακόρυφης κίνησής της μέχρι την τροπόπαυση. Το ίδιο μπορεί να συμβεί γενικότερα στην περίπτωση όπου κάποια αέρια μάζα, αντικαθιστά κάποια άλλη η οποία έχει διαφορετικό προφίλ υγρασίας.

Στην πρώτη περίπτωση, οι σωρειτομελανίες οργανώνονται μεμονωμένα, σε συστάδες ή δημιουργώντας κάποιο σύμπλεγμα και συνήθως δεν εμφανίζουν έντονη κίνηση στο χώρο, ενώ στη δεύτερη περίπτωση μπορεί να έχουμε σχηματισμούς σε παράταξη ή την εμφάνιση συμπλέγματος ή συμπλεγμάτων, τα οποία μπορεί να σαρώσουν μεγάλες εκτάσεις.

Φωτογραφία και Δορυφορική εικόνα

Η επόμενη φωτογραφία είναι τραβηγμένη από τους Ζάρακες Ευβοίας στις 29 Μαΐου 2024 και ώρα 13:55 κοιτώντας προς το βόρειο/βορειοδυτικό ορίζοντα προς την περιοχή της κεντρο-ανατολικής Ευβοίας. Απεικονίζεται ένας σωρειτομελανίας σε ώριμη φάση ανάπτυξης, εχοντας πλέον αγγίξει την τροπόσφαιρα (Cumulonimbus Capillatus). Περισσότερα σχετικά με τις υποκατηγορίες των σωρειτομελανιών που σχετίζονται με τη φάση ανάπτυξης τους, σε επόμενο υποκεφάλαιο.

Σχηματισμοί σαν αυτόν που απεικονίζεται στην παραπάνω φωτογραφία, εμφανίστηκαν σε αρκετές περιοχές της χώρας. Στην παρακάτω δορυφορική εικόνα στο φάσμα του ορατού απεικονίζεται η νέφωση στη χώρα μας περίπου την ίδια χρονική στιγμή. Παρατηρούμε τις διάσπαρτες αναπτύξεις πάνω από πολλά σημεία των ηπειρωτικών τμημάτων της χώρας κυρίως πάνω από ορεινές περιοχές. Με το χαρακτηριστικό σύμβολο σημειώνεται η κεραυνική δραστηριότητα εκείνη τη στιγμή. Ο σωρειτομελανίας της παραπάνω εικόνας επισημαίνεται με πορτοκαλί βέλος.

Υποκατηγορίες

Ανάλογα με τη φάση της ανάπτυξης του σωρειτομελανία, διακρίνουμε τρείς υποκατηγορίες:

Πηγές – Παραπομπές

  1. https://www.metoffice.gov.uk/weather/learn-about/weather/types-of-weather/clouds/low-level-clouds/cumulonimbus
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Cumulonimbus_cloud
  3. https://resources.eumetrain.org/satmanu/CMs/CbC/print.htm
  4. https://scied.ucar.edu/image/cumulonimbus-clouds

12 άρθρα διαθέσιμα

9 Αυγούστου 2024, 15:10

Τα πρώτα “αιολικά πάρκα” δημιουργήθηκαν στη χώρα μας στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με επίκεντρο αρχικά την περιοχή της νότιας Εύβοιας. Αν και οι επιπτώσεις της εγκατάστασής τους δεν έχουν διερευνηθεί συνολικά, η εμπειρία δείχνει ότι είναι κυρίως αρνητικές παρά τα όποια οφέλη στις τοπικές κοινωνίες. Ανεξάρτητα της συνολικής εικόνας, στην γενικότερη προσπάθεια αντικειμενικής διερεύνησης του θέματος, σε αυτό το άρθρο εξετάζεται το επιχείρημα της τροποποίησης του μικροκλίματος μιας περιοχής, όπως προσφάτως διατυπώθηκε.

Περισσότερα »

3 Αυγούστου 2024, 17:57

Πότε είναι κατά μέσο όρο η θερμότερη περίοδος της χρονιάς στην Ελλάδα και γιατί δεν συμπίπτει με το θερινό ηλιοστάσιο; Ποιό φυσικό μέγεθος προκαλεί αυτή τη διαφορά και τί σχέση έχει αυτό με τον κλιματικό τύπο κάθε περιοχής; Τί συμβαίνει σε άλλες περιοχές της Γης όπως για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες;

Περισσότερα »

31 Μαΐου 2024, 12:29

Γνωστοί και ως “σύννεφα καταιγίδων”, αποτελούν έναν συχνά εμφανιζόμενο τύπο νεφών στη χώρα μας. Αναπτύσσονται κατακόρυφα μέχρι και το όριο της τροπόσφαιρας, το κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας (όπου λαμβάνουν χώρα τα περισσότερα καιρικά φαινόμενα), το οποίο φτάνει έως και τα 9-12 χιλιόμετρα σε ύψος. Καταλαμβάνουν χώρο μεμονωμένα ή σε ομάδες (παρατάξεις ή συστάδες αναλόγως της συνοπτικής κατάστασης της ατμόσφαιρας) και προκαλούν σχεδόν πάντα βροχές (συχνά ραγδαίες) και ηλεκτρική δραστηριότητα ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ευθύνονται για χαλαζοπτώσεις, βίαιους ανέμους και την εμφάνιση ανεμοστρόβιλων / υδροστρόβιλων.

Περισσότερα »

17 Μαΐου 2024, 14:49

Η εαρινή περίοδος του 2024 μας επιφυλάσσει πολλά περιστατικά μεταφοράς αφρικανικής σκόνης προς την περιοχή μας κάποια εξ αυτών ασθενέστερα και κάποια ισχυρότερα. Το εντονότερο όλων εμφανίστηκε κατά το διήμερο 22-23 Απριλίου για το οποίο υπάρχει ανάλυση – καταγραφή εδώ και έφερε απόκοσμες εικόνες όπως αυτή της δημοσίευσης. Με αφορμή αυτό το περιστατικό, επανήλθε το ενδιαφέρον του κοινού για αυτό το φαινόμενο. Δυστυχώς όμως, η (δικαιολογημένη) έλλειψη εμπιστοσύνης του κοινού απέναντι σε στοιχεία και δεδομένα τα οποία παρουσιάζονται ως “αντικειμενικά”, έχει δημιουργήσει μια κατάσταση καχυποψίας σχετικά με πολλά θέματα (και όχι μόνο τα μετεωρολογικά). Τουλάχιστον για το φαινόμενο της μεταφοράς σκόνης, σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται σχετικές πληροφορίες υπό τη μορφή απαντήσεων σε συνηθισμένες ερωτήσεις για όσα μέχρι στιγμής είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σχετικά με αυτό.

Περισσότερα »

22 Φεβρουαρίου 2024, 14:19

Ένας αρκετά συνηθισμένος τύπος καιρού κατά τη χειμερινή περίοδο στη χώρα μας είναι ο “καιρός βορείου ρεύματος”. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται και αναλύονται δύο ενδιαφέροντες νεφικοί σχηματισμοί, οι “νεφικές οδοί” (cloud streets) και οι στρόβιλοι Von Karman μέσω της μελέτης περίπτωσης μεταξύ 21 και 23 Ιανουαρίου 2024.

Περισσότερα »

4 Ιουνίου 2023, 14:03

Από τον Απρίλιο του 2020, το Umeteo σε συνεργασία με το δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας και την ιστοσελίδα arachovameteo.gr έχει αναπτύξει ένα μοντέλο πολύ υψηλής ανάλυσης για την κάλυψη των αναγκών του Παρνασσού και της ευρύτερης περιοχής. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά του προγνωστικού συστήματος και μερικές από τις εσωτερικές του παραμετροποιήσεις.

Περισσότερα »

11 Δεκεμβρίου 2022, 22:06

Συμβαίνει συχνά, κυρίως σε περιπτώσεις νοτίων ή νοτιοδυτικών ανέμων, η επίμονη εμφάνιση νεφώσεων σε τμήματα της ανατολικής ηπειρωτικής χώρας ή/και της βόρειας Κρήτης, δηλαδή στην υπήνεμη πλευρά των ορεινών όγκων. Ποιές συνθήκες απαιτούνται για την εμφάνιση του φαινομένου; Σε ποιές άλλες περιπτώσεις το συναντάμε; Είναι δυνατόν να προσομοιωθεί από τα μοντέλα πρόγνωσης;

Περισσότερα »

11 Οκτωβρίου 2022, 22:35

Με αφορμή την παρατήρηση εκατοντάδων contrails στον ουρανό της χώρας μας το βράδυ του Σαββάτου προς Κυριακή 8-9 Οκτωβρίου 2022, το άρθρο αυτό έρχεται σαν απάντηση σε όσους σκοπίμως ή από άγνοια διακινούν διάφορες θεωρίες συνομωσίας γύρω από αυτό το φαινόμενο. Αυτά που βλέπουμε ψηλά στον ουρανό είναι απλώς…υδρατμοί.

Περισσότερα »

20 Ιουνίου 2022, 17:55

Τί ορίζουμε ως καύσωνα; Είναι όρος που χρησιμοποιείται στην επιστήμη της ατμόσφαιρας ή έχει άλλες χρήσεις; Πόσοι ορισμοί υπάρχουν και τί είναι πραγματικά επικίνδυνο στην ημερήσια θερμοκρασιακή διακύμανση;

Περισσότερα »

25 Απριλίου 2022, 17:26

Με αφορμή άρθρο του κ. Κολυδά σχετικά με τον καιρό της Μ. Παρασκευής, δημοσιεύουμε εδώ ένα ακόμη άρθρο – απάντηση στο οποίο επιχερούμε να εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο στο ζήτημα της περιοδικότητας του καιρού σε σχέση με τις φάσεις της Σελήνης και πώς αυτά τα δύο μοιάζει να συνδέονται τελικά περισσότερο στενά απ’όσο νομίζουμε

Περισσότερα »

14 Φεβρουαρίου 2022, 20:21

Η κλίμακα μποφόρ χρησιμοποιείται κατά κανόνα στα μετεωρολογικά δελτία της χώρας μας. Πότε, από ποιόν και για ποιόν λόγο ξεκίνησε και πώς ορίζεται; Τί συμβαίνει σε άλλες χώρες; Ποιά είναι τα προβλήματα της χρήσης της και τί θα πρέπει να προσέχουμε;

Περισσότερα »

10 Ιανουαρίου 2022, 01:09

Ο “ωμέγα εμποδισμός”, ακούγεται συχνά από μετεωρολόγους στα μέσα ενημέρωσης, ειδικά το Χειμώνα. Τί είναι αυτό το φαινόμενο και γιατί ονομάζεται έτσι;

Περισσότερα »