Αστάθεια, 20 Ιουνίου 2025: Η προσομοίωση του °U-Model

Η 20η Ιουνίου 2025 ήταν ημέρα έντονης αστάθειας στην ατμόσφαιρα (ανοδικές κινήσεις) έχοντας σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη καταιγιδοφόρων νεφών πάνω από την ηπειρωτική χώρα από το μεσημέρι και μετά. Οι συνθήκες αυτές εμφανίζονται όταν υπάρχει εντονότερη του κανονικού διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της επιφάνειας και των υπερκείμενων ατμοσφαιρικών στρωμάτων.

Στο ακόλουθο σύντομο βίντεο παρουσιάζεται ταυτόχρονα η δορυφορική εικόνα από τις 03:00 τοπική της Παρασκευής 20/6/2025 έως και τα μεσάνυκτα ανά μία ώρα [2] και η προσομοίωση του ºU-Model [1] για το ίδιο διάστημα μέσα από την παράμετρο της εξερχόμενης μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολίας (Outgoing Longwave Radiation – OLR):

Φαίνεται πως η προσομοίωση είναι αρκετά ρεαλιστική καταφέρνοντας να αποδώσει τη γενική κατανομή των αναπτύξεων αλλά και την έκτασή τους. Αυτό αποτελεί μια πρώτη καλή ένδειξη για την συμπεριφορά του μοντέλου.

Στην επόμενη κινούμενη εικόνα διαδοχικών στιγμιοτύπων απεικονίζεται ο υετός ανά 1 ώρα από τις 03:00 έως τις 24:00 της Παρασκευής 20 Ιουνίου 2025.

Παρατηρούμε ότι οι μεγαλύτερες εντάσεις σημειώνονται:

1. Σε ορεινές περιοχές,
2. Σε τμήματα του Θεσσαλικού κάμπου,
3. Σε περιοχές της δυτικής Μακεδονίας,
4. Τοπικά στον Έβρο.

Η ακόλουθη εικόνα προέρχεται από τη δημοσίευση [3] της ιστοσελίδας https://meteo.gr, όπου παρουσιάζεται ο συνολικός υετός της ημέρας (Παρασκευή 20 Ιουνίου), σύμφωνα με το δίκτυο των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Αν και δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί ποσοτική σύγκριση, μπορούμε να διαπιστώσουμε οπτικά (ποιοτικά) ότι για ένα μεγάλο τμήμα της χώρας, η προσομοίωση ήταν αρκετά ρεαλιστική όσον αφορά τα σημεία εκδήλωσης του μέγιστου υετού αλλά και όσον αφορά την ποσότητά του. Εξαίρεση αποτελεί η βορειοανατολική Πελοπόννησος και εν μέρει τμήματα της δυτικής Μακεδονίας όπου τα μεγαλύτερα ύψη βροχής σημειώθηκαν νοτιοδυτικότερα του αναμενόμενου (Γρεβενά αντί για Καστοριά / Κοζάνη). Επίσης η καταιγίδα που έπληξε τον Έβρο εκδηλώθηκε τελικά σε βορειότερες του αναμενόμενου περιοχές.

Έχοντας πάλι σαν σημείο αναφοράς την πραγματική εικόνα των μετεωρολογικών σταθμών, ενδιαφέρον έχει η σύγκριση με τα αποτελέσματα της προσομοίωσης από δύο γνωστά παγκόσμιας εμβέλειας συστήματα πρόγνωσης, το GFS του Αμερικάνικου NCEP και το IFS του Ευρωπαϊκού ECMWF [2].

Συνεπώς, στο πρώτο σχήμα που ακολουθεί παρατίθεται ο αθροιστικός υετός για την Παρασκευή 20 Ιουνίου από το GFS σε ανάλυση 0.125° και με αρχικές συνθήκες την 00Ζ της Παρασκευής 20/6, οι οποίες είναι οι ίδιες με τις αρχικές και οριακές συνθήκες που χρησιμοποιήθηκαν στην προσομοίωση του ºU-Model. Στο δεύτερο σχήμα παρουσιάζεται η ίδια παράμετρος αλλά από το Ευρωπαϊκό μοντέλο.

Συγκρίνοντας τις παραπάνω εικόνες πρόγνωσης αθροιστικού υετού με την πραγματικότητα, διαπιστώνουμε ότι η προσομοίωση του GFS υπήρξε σαφώς πιο ρεαλιστική και ως προς τις θέσεις εκδήλωσης των φαινομένων και ως προς την ποσότητα του υετού. Από την άλλη πλευρά, το Ευρωπαϊκό σύστημα δεν κατάφερε να αποτυπώσει σωστά την ένταση των φαινομένων, δίνοντας παράλληλα έμφαση σε ορεινές περιοχές. Στην πραγματικότητα, τα φαινόμενα είχαν ως περιοχή έναρξης τα ορεινά, αλλά σύντομα μετακινήθηκαν και ανατροφοδοτήθηκαν πάνω από χαμηλότερου υψομέτρου περιοχές, γεγονός που φανερώνει και την ιδιαίτερη δυναμική τους. Τέλος, και στις δύο περιπτώσεις, τα μοντέλα απέτυχαν να αποδώσουν σωστά την ένταση των φαινομένων στη βορειοανατολική Πελοπόννησο.

Σύνοψη / Συμπεράσματα

Κατά τη διάρκεια της Παρασκευής 20 Ιουνίου, συνθήκες έντονης ατμοσφαιρικής αστάθειας στη χώρα, συνετέλεσαν στην εκδήλωση καταιγίδων κατά τόπους ισχυρών. Τα φαινόμενα όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα τοπικά και σχετικά μικρότερης διάρκειας σε σχέση με ένα οργανωμένο σύστημα. Τοπικοί παράγοντες όπως η ορεογραφία, οι άνεμοι και η μεταφορά υγρασίας συντελούν τα μέγιστα στη δημιουργία τους ενώ η εξέλιξή τους καθορίζεται επιπλέον και από άλλους παράγοντες (άνεμοι υψηλότερα, συνοπτική κατάσταση κτλ). Ο συνδυασμός τοπικών και συνοπτικών παραγόντων αλλά και η ίδια η αβεβαιότητα ως προς την εξέλιξή τους, καθιστά την πρόγνωσή τους ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία.

Σε αυτό το άρθρο παρουσιάστηκε η πρόγνωση του ºU-Model μέσω δύο παραμέτρων, την εξερχόμενου μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία και την ωριαία ένταση του υετού για το διάστημα από τις 03:00 έως τις 24:00 της Παρασκευής 20 Ιουνίου. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε ποιοτική σύγκριση των αποτελεσμάτων με δορυφορικές εικόνες στο φάσμα του υπέρυθρου και οπτικοποίηση των μετρήσεων μετεωρολογικών σταθμών. Διαπιστώνεται ότι για το σύνολο της χώρας, η προσομοίωση του μοντέλου ήταν αρκετά ρεαλιστική αν και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις υπήρξαν διαφορές. Η αντίστοιχη σύγκριση (όσον αφορά τον υετό), για δύο παγκόσμιας εμβέλειας προγνωστικά συστήματα (Ευρωπαϊκό και Αμερικάνικο), αποκαλύπτει ότι το πρώτο υπήρξε αρκετά πιο κοντά στην πραγματικότητα σε σχέση με το δεύτερο και εφάμιλλο του μοντέλου του ºUmeteo.

Πηγές / Παραπομπές

[1] – Χάρτες πρόγνωσης για την Μεσόγειο (25 χλμ), την Ελλάδα (5 χλμ) και τον Παρνασσό (1χλμ) στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://umeteo.com/maps .

Περισσότερα σχετικά με την εγκατάσταση και την παραμετροποίηση του συστήματος, στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://umeteo.com/blogs/5751

[2] – Οι δορυφορικές εικόνες του βίντεο καθώς και οι χάρτες αθροιστικού υετού του GFS / ECMWF προέρχονται από τον ιστότοπο: https://meteologix.com

[3] – Η δημοσίευση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, βρίσκεται στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=3737