EVA: Ισχυρή φθινοπωρινή κακοκαιρία, σύνοψη και συμπεράσματα
Ανανέωση: 7 Νοεμβρίου 2022, 12:45
Είχε ήδη γραφτεί στο κείμενο της μεσοπρόθεσμης πρόγνωσης του καιρού που δημοσιεύθηκε το βράδυ της Δευτέρας 31 Οκτωβρίου πως, κακοκαιρία με αμιγώς φθινοπωρινά χαρακτηριστικά θα επηρέαζε τη χώρα μας κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου 5-6 Νοεμβρίου.
Σε εκείνη την πρόγνωση δόθηκαν οι πρώτες πληροφορίες, δεδομένα τα οποία τις επόμενες ημέρες, δεν διαφοροποιήθηκαν ιδιαίτερα ως προς τη γενική εικόνα.
Στην ιστοσελίδα μας εκδόθηκαν δύο δελτία προγνώσεων όπου εξειδικεύτηκαν τα όσα είχαν από την αρχή της εβδομάδας γραφτεί:
Πολύ συνοπτικά, τονίστηκαν τα παρακάτω:
- Ισχυρές καταιγίδες από αργά το μεσημέρι (μετά τις 14:00) του Σαββάτου στα βόρεια Επτάνησα και στην Ήπειρο (κυρίως δυτικότερα) έως και περίπου την αλλαγή της ημέρας, οπότε στη συνέχεια θα εξασθενήσουν.
- Ισχυρές καταιγίδες από τις πρώτες βραδινές ώρες (μετά τις 18:00) του Σαββάτου σταδιακά και στα νοτιότερα Επτάνησα, στη δυτική Στερεά και μέσα στο βράδυ και σε όλα τα δυτικά τμήματα της Πελοποννήσου, σε εξασθένηση προς την αλλαγή της αποκτώντας περισσότερο τοπικό χαρακτήρα στη συνέχεια.
- Ισχυρές βροχές/καταιγίδες και στα υπόλοιπα τμήματα της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου μετά τα μεσάνυκτα προς Κυριακή και μέχρι περίπου τις 08:00 το πρωί. Τα φαινόμενα θα σαρώσουν από τα δυτικά προς τα ανατολικά τις περισσότερες περιοχές έχοντας μέγιστη διάρκεια 1-2 ωρών.
- Ισχυρές καταιγίδες το πρωί της Κυριακής στις Κυκλάδες και αργότερα μέσα στην ημέρα σε τμήματα του ανατολικού και βορειοανατολικού Αιγαίου.
- Κατά διαστήματα ισχυρές καταιγίδες κατά τη διάρκεια της Κυριακής και σε πολλές περιοχές της νοτιοανατολικής Στερεάς και της Πελοποννήσου.
- Ισχυρές βροχές κατά το μεγαλύτερο μέρος της Κυριακής σε κεντρική Μακεδονία, ιδίως στις ΠΕ Ημαθίας, Πέλλας, Πιερίας και Χαλκιδικής καθώς και στην ανατολική Θεσσαλία.
Η εξέλιξη της κακοκαιρίας
Λίγο πριν το μεσημέρι του Σαββάτου 5 Νοεμβρίου, γραμμή καταιγίδων η οποία προπορευόταν του ψυχρού μετώπου άρχισε να επηρεάζει τα Επτάνησα, παρουσιάζοντας ανατολική πορεία. Στην παρακάτω κινούμενη εικόνα παρουσιάζεται, η κεραυνική δραστηριότητα για όλο το διάστημα της κακοκαιρίας, από το μεσημέρι του Σαββάτου 5/11 (12UTC) έως το πρωί της Δευτέρας 7/11 (08UTC). Τα δεδομένα προέρχονται από το δίκτυο lightningmaps / blitzortung:
Η εξέλιξη της δορυφορικής εικόνας στο υπέρυθρο για το ίδιο χρονικό διάστημα :
Μεγάλα (αλλά όχι ακραία) ύψη βροχής σημειώθηκαν σε αρκετές περιοχές της δυτικής χώρας το Σάββατο 5 Νοεμβρίου, τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις ξεπέρασαν τα 40mm (λίτρα / τετραγωνικό μέτρο). Στον παρακάτω πίνακα, καταγραφονται ενδεικτικές μετρήσεις με κριτήριο την γεωγραφική κάλυψη και όχι την ποσότητα.
Σταθμός | Ημερήσιο Ύψος βροχής 5 Νοεμβρίου 2022 (mm) |
Λευκάδα | 88 |
Γουβιά Κέρκυρας | 81 |
Τύρια Ιωαννίνων | 80 |
Πάργα | 80 |
Παραμυθιά Θεσπρωτίας | 72 |
Ανδρίτσαινα | 57 |
Αργοστόλι | 54 |
Το βράδυ, όπως φαίνεται και στις κινούμενες εικόνες της κεραυνικής δραστηριότητας και του δορυφόρου, το μέτωπο κινήθηκε προς τα ανατολικά τμήματα. Σε αρκετούς σταθμούς ιδίως της Πελοποννήσου, τα ύψη βροχής μοιράστηκαν ανάμεσα σε δύο εικοσιτετράωρα, με αποτέλεσμα να μη είναι εύκολη η εξαγωγή των στοιχείων. Παρ’όλα αυτά, στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται μερικές ενδεικτικές περιοχές αθροίζοντας το σύνολο του υετού των δύο ημερών. Παρατηρούμε πως τα ύψη βροχής είναι ανάλογα με αυτά των δυτικών τμημάτων της χώρας.
Σταθμός | Ύψος βροχής 5-6 Νοεμβρίου 2022 |
Φιλιατρά Μεσσηνίας | 89,6 |
Αστέρι Λακωνίας | 88,8 |
Ψάθι Μεγαλόπολη | 72,8 |
Λαγκάδια Αρκαδίας | 62,8 |
Σκάλα Λακωνίας | 54,8 |
Καλαμάτα | 52,0 |
Μολάοι Λακωνίας | 39,4 |
Απίδια Λακωνίας | 37,8 |
Λίγο μετά την αλλαγή της ημέρας, το μέτωπο έφτασε και στην Αττική με γραμμή καταιγίδων να σαρώνει το νομό από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά. Παρ’όλο που τα ύψη βροχής τόσο κατά το πέρασμα του μετώπου όσο και συνολικά για το Σάββατο 6 Νοεμβρίου δεν ήταν ανάλογα με αυτά των περιοχών της δυτικής Ελλάδας και της Πελοποννήσου, η ένταση των φαινομένων ήταν μεγάλη. Σε πολλά τμήματα του λεκανοπεδίου της Αττικής αναφέρθηκαν χαλαζοπτώσεις ενώ ανεμοστρόβιλος σημειώθηκε στην Ηλιούπολη, σύμφωνα με προσωπική παρατήρηση του γράφοντος. Υδροστρόβιλοι καταγράφθηκαν κατά τη διάρκεια του Σαββάτου επίσης σε Αίγινα και Ισθμια [βίντεο] στη Ρόδο και στην Κάρπαθο:
Το μεγαλύτερο ύψος βροχής του Σαββάτου 6 Νοεμβρίου σημειώθηκε στην Κερασιά Πέλλας με 87,4mm.
Στον παρακάτω πίνακα αναγράφονται ενδεικτικά ύψη βροχής σε διάφορες περιοχές της χώρας με κριτήριο τη γεωγραφική κάλυψη και όχι την ποσότητα του υετού:
Σταθμός | Ύψος βροχής 6 Νοεμβρίου 2022 |
Κερασιά Πέλλας | 87,4 |
Νάουσα Ημαθίας | 68,4 |
Δαμαριώνας Νάξου | 64,6 |
Ελευσίνα | 62,0 |
Κως | 59,0 |
Λόφος Βώκου, Νίκαια Αττικής | 48,4 |
Αγιά Λάρισας | 48,4 |
Αίγινα | 43,2 |
Κάλυμνος | 42,0 |
Μύκονος | 39,6 |
Θέρισσος Χανίων | 38,2 |
Μήλος | 31,0 |
Αθήνα (Γκάζι) | 21,4 |
Διακρίνουμε πως τα μεγαλύτερα ύψη σημειώθηκαν σε Πέλλα και Ημαθία, ενώ σχετικά μεγάλα ύψη καταγράφονται σε ανατολική Θεσσαλία, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, δυτική Αττική, Σαρωνικό καθώς και στη δυτική Κρήτη.
Σύνοψη και συμπεράσματα
Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, η κακοκαιρία “Εύα” ήταν σχετικά ισχυρή μεν αλλά με ένταση στα τυπικά πλαίσια για την εποχή που διανύουμε για το σύνολο σχεδόν των περιοχών. Η περίπτωση του ανεμοστρόβιλου στην Ηλιούπολη ήταν μεμονωμένη, όπως και οι υδροστροβιλοι που καταγράφθηκαν και δεν θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν το εν λόγω σύστημα.
Η αριθμητική πρόγνωση του καιρού από το μοντέλο UAM/WRF του °Umeteo ήταν ρεαλιστική, καταφέρνοντας να αποδώσει σωστά την ένταση και την έκταση των φαινομένων. Στον παρακάτω χάρτη, απεικονίζεται το προβλεπόμενο συνολικό ύψος βροχής για το διάστημα 5 Νοεμβρίου 14:00 – 8 Νοεμβρίου 14:00, στον οποίο επίσης σημειώνονται τα αθροιστικά ύψη βροχόπτωσης σύμφωνα με τις μετρήσεις του δικτύου σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών σε σημεία ενδιαφέροντος όπου καταγράφθηκαν μεγάλα ή πολύ μικρά ύψη βροχής. Είναι εμφανές πως, για το σύνολο της επικράτειας, το μοντέλο κατάφερε να αποδώσει ρεαλιστικά τον υετό τόσο ως προς τα μέγιστες όσο και ως προς τις ελάχιστες τιμές. Εξαίρεση αποτελεί μόνο η Αττική, όπου στη μεν Ελευσίνα (και εν γένει στη δυτική Αττική), το μοντέλο υποεκτίμησε τον υετό, αντιθέτως με ό,τι συνέβη στο λεκανοπέδιο της Αθήνας:
Επιπλέον, από τα προγνωστικά κείμενα που εκδόθηκαν στην ιστοσελίδα μας, προέκυπτε το συμπέρασμα ότι θα επρόκειτο μεν για μια έντονη κακοκαιρία χωρίς να αναφερθεί ποτέ η πιθανότητα ακραίων ή επικίνδυνων γεγονότων. Βάσει της κλιματολογίας της χώρας μας και τη δυναμική που παρουσιάζουν οι επιμέρους περιοχές της στη συχνότητα και την ένταση των βροχοπτώσεων, το σύστημα “Εύα”, ήταν μεν ισχυρό, αλλά εντός των φυσιολογικών πλαισίων για την εποχή. Με άλλα λόγια αποτελεί αρκετά συνηθισμένη εκδήλωση του καιρού κατά την περίοδο που διανύουμε (αντιθέτως με ό,τι συνέβη στην ανώνυμη κακοκαιρία που χτύπησε την Κρήτη στις 14-15/10/22).
Για ακόμη μια φορά, προκύπτει το ερώτημα: “Με ποιά κριτήρια δίδονται ονόματα στα καιρικά συστήματα και πού αποσκοπεί αυτό”; Εάν υποθέσουμε ότι 1. Ο σκοπός της ονοματοδοσίας είναι η γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη διάχυση της πληροφορίας στο ευρύ κοινό (προφανώς για περιπτώσεις επικίνδυνων ή και ακραίων κακοκαιριών) και 2. Τα κριτήρια (θα πρέπει να) είναι αμιγώς μετεωρολογικά τότε, η ονοματοδοσία αυτής της κακοκαιρίας κρίνεται εκ του αποτελέσματος ως περιττή και ενδεχομένως άστοχη. Αυτό, σε συνδυασμό με τα μηνύματα προειδοποίησης από την Πολιτική Προστασία, δημιουργούν μια εικόνα που δεν συμβάλλει στην καλλιέργεια εμπιστοσύνης μεταξύ του κοινού και των αρμόδιων φορέων.
Τα παραπάνω, θα είχαν αποφευχθεί εάν εκ των προτέρων γινόταν καλύτερη αξιολόγηση των μετεωρολογικών δεδομένων που υπήρχαν διαθέσιμα, όπως τουλάχιστον αξιοποιούνται από αυτόν εδώ τον ενημερωτικό ιστότοπο και προβάλλονται καθημερινά.
Σχετικά με την ονοματοδοσία, το °Umeteo έχει προτείνει συγκεκριμένα μετεωρολογικά κριτήρια ήδη από τις 2 Φεβρουαρίου 2022 [ενεργός σύνδεσμος], τα οποία είναι τα εξής:
- Ύψος υετού: Τουλάχιστον το 1/10 του κλιματικού ετήσιου για 2 ή και περισσότερες περιφέρειες της χώρας σε 2 ή και περισσότερους σταθμούς καταγραφής εντός 24ώρου.
- Άνεμοι: Η έντασή τους να ξεπερνάει τα 9 μποφώρ σε εκτεταμένες περιοχές.
- Ύψη χιονόπτωσης άνω των 20cm σε πεδινές (<300μ) περιοχές σε τουλάχιστον μία περιφερειακή ενότητα και άνω των 40cm σε ημιορεινές (300-800μ) σε τουλάχιστον μία περιφερειακή ενότητα.
- Εκδήλωση καταιγίδων με βίαια φαινόμενα (ανεμοστρόβιλοι, ισχυρές χαλαζοπτώσεις, ισχυρούς ανέμους).
Με εξαίρεση το 4ο, το οποίο παρατηρήθηκε μόνο σε μεμονωμένες περιπτώσεις, διαπιστώνουμε ότι βάσει αυτών, δεν υπήρξε η ανάγκη ονοματοδοσίας και έκδοσης έκτακτων προειδοποιήσεων στον υψηλότερο βαθμό, παρά μόνο οι τυπικές συστάσεις προς το κοινό για αποφυγή μετακινήσεων και δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια εκδήλωσης των φαινομένων, κάτι που θα πρέπει να ισχύει ΟΥΤΩΣ Η ΑΛΛΩΣ, όταν αναμένονται έντονα καιρικά φαινόμενα.
Παραπομπές / Πηγές:
- Meteo.Gr: https://www.meteo.gr
- Ευρωπαϊκή Βάση Ακραίων Καιρικών φαινομένων: https://eswd.eu/
- E-kairos: http://www.e-kairos.gr
- Δίκτυο Ανίχνευσης Κεραυνών – blitzortung: https://www.lightningmaps.org
- UAM/WRF Model – Αριθμητική πρόγνωση καιρού: http://umeteo.com/arahovameteo/meteomaps.html