Κακοκαιρία Αυγή / Ερμής: Τα αίτια της αστοχίας
Η κακοκαιρία “Αυγή” / “Ερμής” υπήρξε εξ αρχής αρκετά δύσκολη προγνωστικά για πολλές περιοχές λόγω των οριακών συνθηκών χιονόπτωσης που επικράτησαν στα κατώτερα στρώματα της τροπόσφαιρας στην ανατολική ηπειρωτική χώρα (αναφερόμαστε σε ημιπεδινές και πεδινές περιοχές, δηλαδή κάτω από τα 300μ). Αυτό είχε φυσικά μεγάλο αντίκτυπο στην ακρίβεια των προβλέψεων σε πολλές περιπτώσεις, καθώς ένα μεγάλο τμήμα του οδικού δικτύου βρίσκεται κάτω από αυτό το υψόμετρο όπως και η πλειοψηφία των κατοικημένων περιοχών. Αυτό φάνηκε ακόμη περισσότερο στην -ούτως ή άλλως- δύσκολη προγνωστικά Αθήνα, (ιδίως σε καιρό βορείου ρεύματος). Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται και αναλύονται οι παράγοντες που οδήγησαν στην αστοχία της πρόγνωσης με βάση τη σύγκριση μεταξύ διαθέσιμων προγνωστικών δεδομένων και πραγματικών μετρήσεων στην ατμόσφαιρα.
Η κορύφωση της ψυχρής μεταφοράς στη χώρα μας σημειώθηκε το μεσημέρι της Τρίτης και εμφάνισε ένα κάπως ασυνήθιστο χαρακτηριστικό: Υπήρξε κατά πολύ εντονότερη σε μέσα/υψηλότερα τροποσφαιρικά στρώματα σε σχέση με τα χαμηλότερα. Η μεγαλύτερη του συνηθισμένου διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ κατώτερων και ανώτερων στρωμάτων δημιούργησε εκτός των άλλων ισχυρές ανοδικές κινήσεις και γι αυτον τον λόγο σημειώθηκαν και καταιγίδες στην Αττική, αλλά και σε άλλες περιοχές όπου δεν εμφανίζονται συχνά σε καταστάσεις βορείου ρεύματος.
Ο πρώτος χάρτης απεικονίζει την πρόγνωση της θερμοκρασίας στην ισοβαρική στάθμη των 500hpa (περίπου στα 5.5χλμ ύψος) για το μεσημέρι της Τρίτης 30/1/24 και ο δεύτερος χάρτης την πρόγνωση της θερμοκρασίας στην ισοβαρική στάθμη των 850hpa (περίπου 1.500μ ύψος) για την ίδια ώρα όπως αντλήθηκε από τον ιστότοπο weatheronline [1]. Οι προγνώσεις προέρχονται από το παγκόσμιο σύστημα πρόγνωσης GFS σε ανάλυση 0.5° x 0.5º. Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ πως, μαζί με την ανάλυση της επιφάνειας, οι συγκεκριμένες στάθμες είναι βασικές για την πραγματοποίηση της πρόγνωσης του καιρού.
Έχοντας υπόψιν τους παραπάνω χάρτες, σε αυτό το άρθρο θα εστιάσουμε στην Αττική όπου τελικά, η εκτίμηση εμφάνισε αστοχία. Η πρόγνωση που γράφτηκε σε αυτόν τον ιστότοπο έλεγε εκτός των άλλων και τα εξής:
«Μέσα στο πρωί τα φανόμενα θα οργανωθούν και να ενταθούν περισσότερο με χιονοπτώσεις σε όλα τα βόρεια προάστια της Αθήνας μέχρι και τις παρυφές του κέντρου καθώς και σε πολλά ανατολικά και δυτικά προάστια αρχικά από τα 200μ και σταδιακά ακόμη χαμηλότερα. Χιονόπτωση αναμένεται στη συνέχεια, ιδίως μετά το μεσημέρι και στο κέντρο της Αθήνας. Τα φαινόμενα θα συνεχιστούν κατά διαστήματα μέχρι και το βράδυ.»
Με άλλα λόγια 1. τέθηκε ένα όριο 200μ και 2. ότι θα χιονίσει μετά το μεσημέρι και χαμηλότερα όπως π.χ. στο κέντρο της Αθήνας (θεωρούμε μέσο ύψος 80-100μ)
Πού βασίστηκε αυτή η εκτίμηση;
Χωρίς να χρειαστεί να περιγράψουμε όλη την προγνωστική διαδικασία με τη βοήθεια των μοντέλων προσομοίωσης, ας υποθέσουμε ότι το μόνο πράγμα που αναζητούμε είναι το υψόμετρο εμφάνισης χιονοπτώσεων.
Κατ’αρχήν, όπως γνωρίζουμε καλά, πολύ συχνά βλέπουμε να πέφτει χιόνι με θερμοκρασίες > 0°. Συνήθως σε περιοχές όπως η Αθήνα, οι +2,0 ή +2,5°C επιφανειακής θερμοκρασίας, αποτελούν ένα συνηθισμένο όριο όπου παρατηρείται χιονόπτωση (αν και υπάρχουν εξαιρέσεις με αρκετά υψηλότερες ή και χαμηλότερες θερμοκρασίες). Επίσης γνωρίζουμε ότι, όσο υψηλότερα ανεβαίνουμε, η θερμοκρασία συνήθως πέφτει. Ο ρυθμός πτώσης επίσης ποικίλει, αλλά μπορούμε να πούμε πως κατά μέσο όρο η πτώση είναι περίπου 0,6° / 100m (αν και καταστάσεις χιονιάδων είναι ακόμη εντονότερη). Άρα, εάν η θερμοκρασία σε υψόμετρο 0μ είναι περί τους +2,5°C και χιονίζει, θα πρέπει να ανέβουμε περίπου 400μ ύψος για να μετρήσουμε 0°C. Αυτό καλείται και επίπεδο παγοποίησης. Τελικά, έχει εμπειρικά παρατηρηθεί ότι οι νιφάδες επιβιώνουν γύρω στα 300μ κάτω από το επίπεδο παγοποίησης της ατμόσφαιρας.
Άρα:
Υψόμετρο Χιονόπτωσης = Επίπεδο Παγοποίησης – 300
Συνεπώς για χιονόπτωση μέσα στην Αθήνα (~80-100μ), τα 400μ είναι ένα τυπικό ύψος για το συγκεκριμένο επίπεδο.
Στην πιο γενική του μορφή, ο παραπάνω εμπειρικός τύπος γίνεται:
Υψόμετρο Χιονόπτωσης = Επίπεδο Παγοποίησης – Χ
Για την ακριβή πρόβλεψη εμφάνισης χιονιού, θα πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε με ακρίβεια 1) το Επίπεδο Παγοποίησης και 2) τον αριθμό Χ, ο οποίος υποδηλώνει το βάθος μέσα στην τροπόσφαιρα κάτω από το προαναφερθέν επίπεδο, στο οποίο μπορούν οι χιονονιφάδες να επιβιώσουν πριν αρχίσει η τήξη τους.
Ο αριθμός Χ, εξαρτάται με τη σειρά του από δύο κύριους παράγοντες: 1) Την σχετική υγρασία και το θερμοκρασιακό προφίλ κάτω από το επίπεδο παγοποίησης, 2) Την ύπαρξη αστάθειας στην ατμόσφαιρα (έντονες ανοδικές / καθοδικές κινήσεις
Σύγκριση προβλέψεων με πραγματικές τιμές
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται πραγματικές μετρήσεις της ατμόσφαιρας το μεσημέρι της Τρίτης 30/1 μέσω ραδιοβόλησης (μετεωρολογικό μπαλόνι). Τέτοιες μετρήσεις πραγματοποιούνται συνήθως μία φορά / ημέρα στις 12UTC (2 το μεσημέρι) στο Ελληνικό. Οι επισημάνσεις στον πίνακα προέρχονται από τον μετεωρολόγο Δημήτρη Ζιακόπουλο στην ανάρτησή του στον προσωπικό του ιστότοπο (https://ziakopoulos.blogspot.com/2024/01/blog-post_30.html) . Οι τιμές δίδονται από τον ιστότοπο του πανεπιστημίου του Wyoming: http://weather.uwyo.edu/upperair/sounding.html
Υπονοήθηκε (δυστυχώς…) ότι οι ραδιοβολήσεις αυτές δεν είναι αντιπροσωπευτικές μιας περιοχής (πχ Ελληνικό ή Αθήνα) καθώς το μπαλόνι δεν κινείται κάθετα, αλλά παρασύρεται από τους ανέμους. Αν και ο κλάδος της φυσικής που ασχολείται με τις βολές και τις ρίψεις μπορεί να είναι ιδιαιτέρως απαιτητικός σε υπολογισμούς (εάν απαιτείται ακρίβεια), στην περίπτωσή μας, μπορούμε να έχουμε μια ενδεικτική απάντηση (βλ. επισήμανση στο τέλος του κειμένου).
Σε αυτόν τον πίνακα είναι σημειωμένες από τον κ. Ζιακόπουλο οι μετεωρολογικές παράμετροι που σχολιάζονται σε αυτό το άρθρο και συγκεκριμένα:
1. Η θερμοκρασία στα 500hpa (-35,1ºC),
2. η θερμοκρασία στα 850hpa (-4,1ºC) και
3. η ισόθερμη των 0°C (812μ).
Επίπεδο παγοποίησης
Ο επόμενος χάρτης παρουσιάζει την πρόγνωση του επιπέδου παγοποίησης για τη χώρα μας και πάλι από το παγκόσμιο προγνωστικό σύστημα GFS για το μεσημέρι (14:00) της Τρίτης 30/1 με βάση την ανάλυση στις 00UTC. Πρόκειται για πρόγνωση 12 ωρών, δηλαδή θεωρητικά πολύ κοντά στην πραγματικότητα:
Η πρόγνωση του επιπέδου παγοποίησης για την περιοχή της Αττικής, σύμφωνα με τον παραπάνω χάρτη είναι γύρω στα 800μ. και συμπίπτει σχεδόν με την πραγματική μετρηθείσα τιμή.
Σύμφωνα με τον εμπειρικό τύπο, θα πρέπει με βάση αυτό να περιμένουμε χιονοπτώσεις μέχρι και τα 800-300=500μ. Για χαμηλότερα υψόμετρα, θα πρέπει να συντρέχουν και άλλοι λόγοι που αναφέρθηκαν (υγρασία, αστάθεια, θερμοκρασιακό προφίλ). Οι συγκεκριμένες παράμετροι εξετάζονται στη συνέχεια.
Ύπαρξη αστάθειας
Όπως αναφέραμε στην αρχή, υπήρξε μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ χαμηλότερων και υψηλότερων ατμοσφαιρικών στρωμάτων κάτι που οδήγησε σε αυξημένη αστάθεια και καταιγιδοφόρα νέφη. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των φαινομένων της Τρίτης σημειώθηκε και ηλεκτρική δραστηριότητα. Αυξημένη αστάθεια σημαίνει και έντονες καθοδικές κινήσεις του αέρα κατά τη διάρκεια των φαινομένων τα οποία ενδέχεται να είναι και ισχυρά. Τελικά, έντονα καθοδικά ρεύματα αέρα μπορεί να “κατεβάζουν” τοπικά το επίπεδο παγοποίησης κατά 100-200-300μ ή και περισσότερο. Συνθήκες σαν κι αυτές που περιγράφονται παραπάνω, είναι ο κανόνας στις νησιωτικές περιοχές (Εύβοια, Κυκλάδες, Κρήτη), όπου μπορει να έχουμε χιονοπτώσεις σε πολύ χαμηλότερα του τυπικά αναμενόμενου υψόμετρα λόγω έντονης αστάθειας (χιονοκαταιγίδες) και με θερμοκρασίες +3 ή και +4 βαθμών.
Η ύπαρξη αστάθειας, μπορεί να ανιχνευθεί μέσω της θερμοκρασίας σε διάφορες στάθμες. Αυτό για το οποίο ενδιαφερόμαστε είναι εάν η πραγματική θερμοκρασία, υπήρξε διαφορετική σε σχέση με την προβλεπόμενη.
Στον παρακάτω πίνακα, παρουσιάζονται οι τιμές της προσομοίωσης του προγνωστικού κύκλου 30/1 – 00UTC του παγκόσμιου προγνωστικού συστήματος GFS για τις 12UTC της Τρίτης 30/1 σε διάφορες ατμοσφαιρικές στάθμες, ακριβώς για το σημείο της ραδιοβόλησης όπως τις εξάγουμε από το πρόγραμμα zyGrib [2]. Στην πρώτη στήλη η πίεση, στη δεύτερη το υψόμετρο που την συναντάμε, στην τρίτη η θερμοκρασία και στην τέταρτη η σχετική υγρασία.
Η σύγκριση των πραγματικών μετρήσεων της ραδιοβόλησης με την προσομοίωση παρουσιάζεται στον επόμενο πίνακα.
| Ισοβαρική στάθμη | Πραγματική τιμή | Προσομοίωση | Διαφορά |
| 500hpa | -35.1°C | -36.5ºC | -1.4ºC |
| 700hpa | -16.3ºC | -16.9ºC | -0.6ºC |
| 850hpa | -4.1ºC | -5.5ºC | -1.4ºC |
| Επίπεδο παγοποίησης (~923hpa) | 812μ | ~800μ | ~0μ |
Διαπιστώνουμε ότι, ενώ η προσομοίωση του επιπέδου παγοποίησης ήταν σωστή ως προς το υψόμετρο, η πρόβλεψη των θερμοκρασιών υψηλότερα από αυτό, εμφάνισε αρνητικές αποκλίσεις, δηλαδή προβλέφθηκαν κατά 0,6 έως 1,4 βαθμούς χαμηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με την πραγματικότητα για όλο το ύψος μέχρι και τα 500hpa. Ωστόσο, δεδομένου ότι ο δείκτης διαθέσιμης ενέργειας για ανοδικές κινήσεις (CAPE – Convective Available Potential Energy) [3], εξαρτάται από τις θερμοκρασιακές διαφορές καθ’ύψος, μπορούμε να υποθέσουμε ότι εφ’όσον η απόκλιση είναι παρόμοια σε όλες τις στάθμες, η προβλεφθείσα ενέργεια σε σχέση με την πραγματική δεν θα πρέπει να παρουσιάζει κρίσιμες διαφορές. Συνεπώς, μπορούμε με ασφάλεια να συμπεράνουμε οτι, υπήρχε αστάθεια στην ατμόσφαιρα μεταξύ των επιπέδων 850hpa και 500hpa και ήταν ανάλογη αυτής που προβλέφθηκε.
Σχετική υγρασία και θερμοκρασιακό προφίλ κάτω από το επίπεδο παγοποίησης
Εκτός από την ύπαρξη αστάθειας, η υγρασία της ατμόσφαιρας παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην επιβίωση των χιονονιφάδων. Σε συνθήκες σχετικά ξηρής ατμόσφαιρας όπως κάποιες φορές συμβαίνει σε σχετικά υπήνεμες θέσεις (όπως το λεκανοπέδιο της Αθήνας), μπορεί οι χιονονιφάδες να επιβιώσουν σε ύψος αρκετά χαμηλότερα των 300μ σε σχέση με το επίπεδο παγοποίησης. Η σχετική υγρασία της ατμόσφαιρας εκφράζεται μέσω του λόγου της ποσότητας των υδρατμών που υπάρχουν προς την μέγιστη ποσότητα που μπορεί να συγκρατήσει. Τα παραπάνω μεγέθη είναι άμεση συνάρτηση της θερμοκρασίας αλλά και του σημείου δρόσου (η θερμοκρασία στην οποία πρέπει να ψυχθεί ο αέρας προκειμένου να υγροποιηθούν οι υδρατμοί). Προκύπτει ότι οι χιονονιφάδες μπορούν να επιβιώσουν αρκετή ώρα σε θετικές θερμοκρασίες εάν το σημείο δρόσου είναι σε μηδενικές ή αρνητικές τιμές. Στον πίνακα μετρήσεων της ραδιοβόλησης, παρατηρούμε ότι το σημείο δρόσου είναι +0,6°C σε υψόμετρο 228 μέτρων και -0,4°C σε υψόμετρο 458 μέτρων. Θεωρώντας οτι το σημείο δρόσου μειώνεται γραμμικά μεταξύ των προαναφερθέντων υψομέτρων τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ισόθερμη των 0°C του σημείου δρόσου, βρίσκεται σε ύψος περίπου 380μ. Άρα, κάτω από αυτό το υψόμετρο η τήξη των νιφάδων θα πρέπει να είναι αρκετά έντονη.
Σύνοψη
- Τόσο η προσομοιώση του επιπέδου παγοποίησης της ατμόσφαιρας, όσο και της αστάθειας ήταν ρεαλιστικές από τα προγνωστικά μοντέλα.
- Η πρόβλεψη της ατμοσφαιρικής κατάστασης πάνω από το επίπεδο παγοποίησης ήταν κατά 0,6 εως 1,4 ψυχρότερη του κανονικου.
- Το θεωρητικό υψόμετρο επιβίωσης των χιονονιφάδων μπορεί να προσδιοριστεί στα 380μ. με βάση τις τιμές του σημείου δρόσου. Καθώς δεν γνωρίζουμε τις ακριβείς συνθήκες στο σημείο των μετρήσεων, μπορούμε να υποθέσουμε ότι λόγω πυκνότητας χιονόπτωσης, θα μπορούσε παροδικά να “κατεβαίνει” λίγο ακόμη (πχ. 250-300μ). Τελικά, όντως στην πράξη παρατηρήθηκαν χιονοπτώσεις μέχρι και τα ~250μ παροδικά σε διαστήματα έξαρσης των φαινομένων στα βόρεια τμήματα του λεκανοπεδίου, αν και σε γενικές γραμμές εμφανίστηκαν σε υψόμετρα άνω των 300-350μ, επιβεβαιώνοντας τελικά τα όσα θεωρητικά προκύπτουν από τις τιμές της ραδιοβόλησης.
Πρόκειται για περίπου 500μ χαμηλότερα του επιπέδου παγοποίησης, σε αντιδιαστολή με την εμπειρική τιμή των 300μ, με άλλα λόγια, 200μ χαμηλότερα από το σύνηθες…
Ως εκ τούτου:
- Ναι μεν ορθώς προβλέφθηκε ότι θα έχουμε χιονοπτώσεις σε χαμηλότερα υψόμετρα σε σχέση με το θεωρητικό/εμπειρικό επίπεδο (υψομετρο χιονοπτωσης = επίπεδο παγοποίησης – 300μ)
- Οι χιονοπτώσεις όμως, δεν εμφανίστηκαν τόσο χαμηλά, ώστε να προσεγγίσουν τα υψόμετρα του κέντρου της Αθήνας (100-150μ ακόμη χαμηλότερα)
Η συγκεκριμένη αστοχία, μάλλον θα πρέπει να αναζητηθεί στην ατμοσφαιρική κατάσταση πάνω από το επίπεδο παγοποίησης, η οποία ήταν θερμότερη του προβλεπόμενου.
Εφ’όσον επικρατούν συνθήκες αστάθειας, η διαστρωμάτωση της ατμόσφαιρας δεν είναι ομαλή και παρατηρείται έντονη ανάμιξη μεταξύ των ατμοσφαιρικών επιπέδων οπότε, τμήματα υπερκείμενου αέρα εισχωρούν στα χαμηλότερα και το αντίστροφο. Τελικά, αν και το επίπεδο παγοποίησης προβλέφθηκε σωστά, οι κατά 0,6 έως 1,4 βαθμούς θερμότερες συνθήκες εντός των νεφών, σημαίνουν συνακολούθως και θερμότερα του αναμενόμενου ρεύματα αέρα προς τα κατώτερα στρώματα. Δεδομένου ότι (όπως αναφέρθηκε), ο ρυθμός πτώσης της θερμοκρασίας είναι περίπου 0,6 °C / 100m, εν τέλει μπορεί να είναι ένας παράγοντας μεγάλης σημασίας σε ένα τόσο ευαίσθητο σύστημα όπως αυτό που αναλύθηκε παραπάνω καθορίζοντας τα τελικά υψόμετρα κατά 100-200μ υψηλότερα.
Η πρόγνωση για εμφάνιση χιονοπτώσεων 500 ή και 600 μέτρα κάτω από το επίπεδο παγοποίησης δεν ήταν ένα σενάριο μή ρεαλιστικό, παρ’όλο που το θεωρητικό όριο τοποθετείται γύρω στα 300μ χαμηλότερα. Εξάλλου, όπως στατιστικές μελέτες έχουν καταδείξει, οι περιπτώσεις χιονόπτωσης στην Αθήνα με θερμοκρασία κοντά στο -4 στα 850hpa είναι πολύ λίγες ενώ αντιθέτως, θερμοκρασίες κάτω από -5 (υπενθυμίζουμε ότι το θεωρητικώς προβλεπόμενο ήταν -5,5°C) είναι αρκετά περισσότερες ενώ, ένα τυπικό όριο θεωρούνται οι -7,5°C.
Προέκυψε ωστόσο απόκλιση 1,4 βαθμού της τιμής της θερμοκρασίας σε σχέση με την πραγματική, διαφορά που θεωρείται σημαντική για πρόγνωση 12 ωρών.
Αντί επιλόγου, θα θέσουμε το εξής ερώτημα (για προβληματισμό):
Υπήρχε η περίπτωση να γνωρίζουμε εκ των προτέρων οτι θα μπορούσε να υπάρχει τέτοια απόκλιση;
Την απάντηση μπορεί να τη δώσει ο παρακάτω πίνακας που παρουσιάζει τα 30 διαφορετικά προγνωστικά σενάρια (ensembles) της τιμής της θερμοκρασίας στα 850hpa για την Αθήνα την Τρίτη 30/1 – 12UTC, από το μοντέλο GFS. Πρόκειται για πρόγνωση 18 ωρών μετά, δηλαδή με βάση τον τελευταίο διαθέσιμο προγνωστικό κύκλο που είχε ένας προγνώστης την προηγούμενη ημέρα. Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι μεταξύ των 30 σεναρίων δεν υπήρξε ούτε ένα που να προέβλεψε σωστά την τιμή καθώς όλα κυμαίνονται μεταξύ -4,8 βαθμών και -7,4 με μέση τιμή τους -6,1, ενώ το κύριο τρέξιμο προέβλεψε -6.0.:
Ανάλογη είναι η εικόνα και από το μοντέλο ECMWF όπου τα προγνωστικά σενάρια είναι 50. Από αυτά, μόνο 3 έδωσαν τιμή ίση ή υψηλότερη της πραγματικής με τον μέσο όρο να υπολογίζεται στο -5,1 και το κύριο τρέξιμο -5,2:
Θεωρώντας ότι τα 50 σενάρια του ECMWF και τα 30 σενάρια του GFS έχουν ίση πιθανότητα επαλήθευσης τότε διαπιστώνουμε οτι μόνο τα 3 από τα 80 (!) προέβλεψαν χαμηλότερη της πραγματικής τιμής, δηλαδή μόλις το 3,75% εξ αυτών.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, ένας προγνώστης ήταν αδύνατον να υποψιαστεί τις σημαντικά θερμότερες συνθήκες που τελικά επικράτησαν στην ατμόσφαιρα πάνω από την Αθήνα και φαίνεται πως καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την τελική εξέλιξη των συνθηκών ως προς τα υψόμετρα χιονόπτωσης.
Επισήμανση
Είναι οι τιμές του πίνακα ενδεικτικές της κατάστασης της ατμόσφαιρας πάνω από την Αθήνα;
Κατ’αρχήν εξ’όσων γνωρίζουμε, η ταχύτητα ανόδου του μπαλονιού είναι γύρω στα 300μ / λεπτό, δηλαδή 18km/h [4]. Η πρώτη κρίσιμη στάθμη που μας ενδιαφέρει είναι η ισοβαρική των 850hpa, τα οποία μετρήθηκαν σε ύψος 1530μ. (βάσει του πίνακα). Επιπροσθέτως, έχουμε δεδομένα διεύθυνσης και έντασης των ανέμων έως και την συγκεκριμένη στάθμη (9 τιμές) και παρατηρούμε Β ή ΒΒΑ ανέμους μέσης έντασης 31,7 κόμβους, δηλαδή 31,7*1,852km/h = 58,7km/h. Εάν θεωρήσουμε ότι το μπαλόνι είναι σημειακό (που δεν είναι!) αυτό σημαίνει ότι κατά την άνοδό του, παρασύρεται ταυτόχρονα προς τα Ν/ΝΝΔ με μέγιστη ταχύτητα, ίση με την ταχύτητα του ανέμου ~58km/h (στην πραγματικότητα παρασύρεται πιο αργά, ενδεχομένως στο 1/2 ή 1/3 της ταχύτητας του ανέμου!). Με βάση αυτά τα δεδομένα, ποιά είναι η μέγιστη οριζόντια απόσταση απομάκρυνσης του μπαλονιού;
Εάν κάνουμε τους υπολογισμούς, βρίσκουμε ότι η μέγιστη οριζόντια απομάκρυνσή του κινούμενο με την μέση ταχύτητα του ανέμου, θα πρέπει να είναι γύρω στα 4,8km, ΝΝΔ του Ελληνικού, δηλαδή κάπου μέσα στον Σαρωνικό. (Το αποτέλεσμα είναι λογικό, εφ’όσον το μπαλόνι παρασύρεται οριζόντια περίπου 3 φορές γρηγορότερα σε σχέση με την κάθετη κίνησή του). Έτσι λοιπόν, στον παρακάτω χάρτη, απεικονίζεται η θεωρητική διαδρομή του μπαλονιού μέχρι να φτάσει σε ύψος 1500 μέτρων. Διακρίνουμε εύκολα ότι στην πραγματικότητα έχει απομακρυνθεί το πολύ μέχρι το γ. πλάτος της Βούλας αν και στην πραγματικότητα όπως αναλύθηκε, θα πρέπει να ήταν εγγύτερα [5]:
Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι οι μετρήσεις της ραδιοβόλησης για την κρίσιμη στάθμη των 850hpa είναι σε εγγύτητα με το λεκανοπέδιο της Αθήνας και ως εκ τούτου μπορούν να θεωρηθούν αντιπροσωπευτικές. Επιπροσθέτως η απομάκρυνση από το σημείο εκτόξευσης είναι μικρότερη από τη χωρική διακριτική ικανότητα ενός παγκόσμιου μοντέλου, τα αποτελέσματα του οποίου σχολιάζουμε…
Πηγές / παραπομπές:
[1] – https://weatheronline.co.uk
[2] – Πρόγραμμα οπτικοποίησης αρχείων grib, ZyGrib: https://www.zygrib.org/
[3] – https://en.wikipedia.org/wiki/Convective_available_potential_energy
[4] – https://www.weather.gov/media/key/KEY%20-%20Weather%20Balloon%20Poster.pdf